Đã có nhiều vụ tai nạn xảy ra tại Việt Nam gây hậu quả nghiêm trọng đến tính mạng con người. Phổ biến nhất là trường hợp người lái xe không sao, nhưng người ngồi hàng ghế sau tử vong. Nguyên nhân chủ yếu do người ngồi hàng ghế sau không thắt dây an toàn nên khi xe xảy ra va chạm dẫn đến bị văng ra khỏi xe, va đập cơ thể, dẫn đến thương vong.

Nhiều vụ tai nạn khiến người ngồi hàng ghế sau không thắt dây an toàn bị thương vong, trong khi người lái vẫn an toàn

Dây an toàn ở ghế sau có thừa thãi?

Nhiều người dùng ô tô tại Việt Nam hiện nay hầu như không sử dụng đến dây đai an toàn ở hàng ghế sau. Họ chỉ sử dụng chức năng này khi lái xe hoặc ngồi ở hàng ghế trước, chủ yếu để đối phó với luật giao thông. Chỉ có một số ít người hiểu được tầm quan trọng của chức năng an toàn này nên chủ động thắt dây mỗi khi đặt mình vào ghế ô tô, ngay cả ở hàng ghế sau.

Thắt dây an toàn với nhiều người là thao tác thừa, nhất là với những người chưa từng cầm lái ô tô lại càng không có thói quen này. Họ sẽ cảm thấy khó chịu, bức bối khi có sợi dây bó vào người, nếu không vượt qua được cảm giác ban đầu, thắt dây an toàn là động tác khó chịu nhất với những người này.

Thậm chí, một số người thắt dây an toàn khi ngồi vào hàng ghế sau còn bị người khác nhìn thấy đùa cợt, bởi họ nghĩ rằng, đây là động tác không cần thiết, dư thừa. Điều này càng tạo ra tâm lý e ngại sử dụng dây an toàn của người đi ô tô.

Người không thắt dây an toàn khi ngồi trên ô tô thường bị văng ra ngoài xe khi gặp va chạm

Khi ngồi vào hàng ghế sau mà không thắt dây an toàn, nếu xảy ra va chạm phía trước, theo lực quán tính sẽ khiến hành khách lao về phía trước, thậm chí xuyên qua kính chắn gió và văng ra ngoài. Ngoài ra, có thể còn gây nguy hiểm với người ngồi ghế trước khi những hành khách trong xe va đập với nhau.

Trong trường hợp xe lật, người ngồi trong xe sẽ bị văng ra khỏi xe ở 2 bên gương, va chạm quá mạnh sẽ không thể giúp các cửa kính giữ lại được người bên trong xe.

Do đó, trong các trường hợp xe xảy ra tai nạn, người ngồi bên trong xe có thắt dây an toàn thường không ảnh hưởng đến tính mạng, thậm chí không bị thương. Trong khi đó, những người "ngó lơ" dây đai an toàn thường bị thương vong, mức độ nặng hay nhẹ tùy thuộc vào tốc độ va chạm và góc va chạm.

Người ngồi hàng ghế sau còn gây nguy hiểm với người ngồi hàng trước nếu không thắt dây an toàn (thử nghiệm ở tốc độ va chạm 40 km/giờ)

"Qua mặt" cả hệ thống cảnh báo dây an toàn ghế trước

Thông thường, các dòng xe ô tô đời mới được trang bị hệ thống cảnh báo thắt dây an toàn, hệ thống này có thể phát ra âm thanh báo hiệu cho lái xe cũng như hành khách biết mình chưa thắt dây an toàn mỗi khi ngồi vào ghế. Đây là trang bị tiêu chuẩn trên ô tô ở một số thị trường, có xe chỉ cảnh báo ghế tài xế, có xe sẽ cảnh báo cả 2 ghế trước và cả hàng ghế sau.

Tuy nhiên, nhiều người dùng ô tô cảm thấy hệ thống cảnh báo này rất "phiền", đơn giản chỉ vì họ khó chịu khi phải thắt dây an toàn, kể cả tài xế. Và một món phụ kiện đã ra đời để đáp ứng nhu cầu của những khách hàng này, đó là chốt thay thế dây an toàn, lắp thẳng vào khe cắm có sẵn trên ô tô.

Món phụ kiện "qua mặt" hệ thống cảnh báo an toàn trên ô tô bán tràn lan trên thị trường Việt Nam

Trên thực tế, rất nhiều người Việt chưa có thói quen thắt dây an toàn khi ngồi trên ô tô, tâm lý này vẫn theo họ cho đến khi sở hữu ô tô, họ ngại phải nghe tiếng kêu chói tai mỗi khi xe lăn bánh mà chưa thắt dây an toàn. Do vậy món phụ kiện này như một "giải pháp" để đánh lừa hệ thống cảnh báo an toàn trên ô tô.

Để đáp ứng thị hiếu khách hàng, nhiều cửa hàng kinh doanh phụ kiện ô tô còn bày bán nhiều loại "chốt an toàn" hiển thị logo của các thương hiệu ô tô phổ biến tại Việt Nam. Nhiều người không biết rằng, món phụ kiện này sẽ trở thành vũ khí "chết người" nếu không may xe xảy ra tai nạn khi xe vận hành.

Một số tài xế hiện nay thậm chí còn thắt dây an toàn theo kiểu luồn dây ở sau lưng, điều này khiến hệ thống cảm biến túi khí trên xe hiểu lầm, vẫn bung túi khí trong trường hợp không cần thiết, rất nguy hiểm khi xảy ra tai nạn.

Tầm quan trọng của dây đai an toàn (seatbelt)

Hệ thống dây đai an toàn trên ô tô thậm chí còn quan trọng hơn cả túi khí, nó có thể cứu lấy mạng sống của người ngồi trên xe khi xảy ra va chạm. Nếu hành khách không thắt dây an toàn thì tác dụng và hiệu quả của túi khí gần như không có, thậm chí hệ thống túi khí trên một số mẫu xe không hoạt động nếu dây đai an toàn không được thắt.

Dây đai an toàn được sáng chế vào cuối những năm 1800, đây là tùy chọn và hiện đã trở thành trang bị tiêu chuẩn trên ô tô. Dây đai an toàn bảo vệ người ngồi trên xe bằng cách giữ người lại trong trường hợp tai nạn có khả năng khiến họ bay về phía kính chắn gió. Dây đai an toàn cũng giữ được người ngồi trên ô tô an toàn tại chỗ trong trường hợp xe phanh gấp hoặc va chạm. Còn túi khí bảo vệ tài xế khỏi va đập với vô lăng và bảng táp-lô, cửa kính, giúp giảm thiểu thương vong nếu xe gặp va chạm, lắc hoặc lật.

Hệ thống dây đai an toàn trên ô tô thậm chí còn quan trọng hơn cả túi khí

Theo thống kê, những người ngồi trên ô tô không may xảy ra tai nạn nhưng đeo dây an toàn có cơ hội tốt hơn để tránh bị tổn thương. Nhiều nơi trên thế giới có quy định nghiêm ngặt về việc đeo dây bảo hiểm trên xe, dù là ngồi ở hàng ghế trước hay sau, đặc biệt đối với trẻ em. Người không đeo dây an toàn không chỉ có nguy cơ bị tổn thương, mà còn có thể gây tổn thương tới người khác trên xe. Trong trường hợp xảy ra tai nạn, người không đeo dây có thể văng trong xe, thậm chí bay ra khỏi xe, gây thương tích cho những hành khách khác.

Số liệu của Cơ quan an toàn giao thông quốc gia Mỹ (NHTSA), dây đai an toàn giảm thương vong khoảng 50% trong trường hợp tai nạn nghiêm trọng. Túi khí được cung cấp trên xe như thiết bị an toàn thứ cấp nhưng không hề kém phần quan trọng. Túi khí kết hợp dây đai an toàn là cách bảo vệ tốt nhất cho người trưởng thành.